Behoeftenmodel van Kitwood
Leestijd:Dementie vraagt zowel de persoon zelf als diens naasten om zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Dit betekent leren leven met de veranderingen die dit met zich meebrengt. Iedere persoon doet dat op zijn of haar manier. Hoe kun je daarbij ondersteunen, op een gelijkwaardige manier? Hoe sluit je daarbij aan op de behoeftes en belevingswereld van iemand?
Het model van Kitwood kan hierbij helpend en inspirerend zijn. Hierin worden behoeften en verlangens in categorieën onderverdeeld en beschreven. Deze geven richting aan de ondersteuning, zodat deze is afgestemd op de individuele behoeften van de persoon met dementie en de naaste. Bij het bieden van deze persoonsgerichte zorg, verdiep je je in het perspectief van degene met dementie en ga je uit van zijn of haar mogelijkheden (Zorgstandaard dementie 2020).
Het behoeftenmodel van Kitwood bestaat uit de volgende behoeften:
Liefde
De kern van het model is de behoefte aan liefdevolle aandacht en respect.
Erbij horen
Behoefte aan sociale inclusie, erbij horen, betrokken worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:
- Iemand bij het gesprek betrekken
- Iemand bij de groep betrekken
- Gevoel geven dat iemand thuis is
- Samen lachen/plezier maken
- Met humor/met een glimlach benaderen
Gehechtheid:
Behoefte aan veiligheid en vertrouwdheid. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:
- Welke benadering werkt geruststellend?
- Op welke manier houd ik rekening met de behoeften van mijn naaste?
- Wanneer voelt iemand zich geaccepteerd?
- Wanneer voelt iemand zich gezien en gehoord?
- Wanneer of wat draagt bij aan een gevoel van veiligheid?
- Ga mee in de beleving van uw naaste.
Identiteit
Behoefte aan behoud van identiteit en zelfwaardering.Denk hierbij bijvoorbeeld aan:
- Respect tonen, laten merken dat je iemand ken, bij de naam noemen
- Acceptatie van persoon en gedrag
- Positieve waardering, complimentjes
- Kunnen doen wat je altijd deed of een andere invulling die bij jou past op dit moment
- Contact met familie stimuleren
Bezig zijn
Behoefte aan participatie, deel uit te maken van het leven, iets om handen hebben, van betekenis zijn, je nuttig voelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:
- Passende activiteiten zoeken
- Passieve betrokkenheid signaleren
- Activiteit aanpassen aan mogelijkheden
- Helpen een activiteit te beginnen
- Helpen een activiteit te kunnen blijven doen of weer leren te doen (bijvoorbeeld via foutloos leren)
Comfort
De behoefte aan warmte, tederheid en troost van anderen. Vooral wanneer iemand zich alleen, onveilig of angstig voelt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:
- Warme ondersteuning, troost
- Oprechte aandacht
- Ontspannen sfeer creëren
- Tempo aanpassen
- Op zoek naar dat wat werkt bij iemand, bijvoorbeeld aanraking
